| یکی پیر بد نامش آزاد سرو | | که با احمد سهل بودی به مرو |
| دلی پر ز دانش سری پر سخن | | زبان پر ز گفتارهای کهن |
| کجا نامه‌ی خسروان داشتی | | تن و پیکر پهلوان داشتی |
| به سام نریمان کشیدی نژاد | | بسی داشتی رزم رستم به یاد |
| بگویم کنون آنچ ازو یافتم | | سخن را یک اندر دگر بافتم |
| اگر مانم اندر سپنجی سرای | | روان و خرد باشدم رهنمای |
| سرآرم من این نامه‌ی باستان | | به گیتی بمانم یکی داستان |
| به نام جهاندار محمود شاه | | ابوالقاسم آن فر دیهیم و گاه |
| خداوند ایران و نیران و هند | | ز فرش جهان شد چو رومی پرند |
| به بخشش همی گنج بپراگند | | به دانایی از گنج نام آگند |
| بزرگست و چون سالیان بگذرد | | ازو گوید آنکس که دارد خرد |
| ز رزم و ز بزم و ز بخش و شکار | | ز دادش جهان شد چو خرم بهار |
| خنک آنک بیند کلاه ورا | | همان بارگاه و سپاه ورا |
| دو گوش و دو پای من آهو گرفت | | تهی دستی و سال نیرو گرفت |
| ببستم برین گونه بدخواه بخت | | بنالم ز بخت بد و سال سخت |
| شب و روز خوانم همی آفرین | | بران دادگر شهریار زمین |
| همه شهر با من بدین یاورند | | جز آنکس که بددین و بدگوهرند |
| که تا او به تخت کیی برنشست | | در کین و دست بدی را ببست |
| بپیچاند آن را که بیشی کند | | وگر چند بیشی ز پیشی کند |
| ببخشاید آن را که دارد خرد | | ز اندازه‌ی روز برنگذرد |
| ازو یادگاری کنم در جهان | | که تا هست مردم نگردد نهان |
| بدین نامه‌ی شهریاران پیش | | بزرگان و جنگی سواران پیش |
| همه رزم و بزمست و رای و سخن | | گذشته بسی روزگار کهن |
| همان دانش و دین و پرهیز و رای | | همان رهنمونی به دیگر سرای |
| ز چیزی کزیشان پسند آیدش | | همین روز را سودمند آیدش |
| کزان برتران یادگارش بود | | همان مونس روزگارش بود |
| همی چشم دارم بدین روزگار | | که دینار یابم من از شهریار |
| دگر چشم دارم به دیگر سرای | | که آمرزش آید مرا از خدای |
| که از من پس از مرگ ماند نشان | | ز گنج شهنشاه گردنکشان |
| کنون بازگردم به گفتار سرو | | فروزنده‌ی سهل ماهان به مرو |
| چنین گوید آن پیر دانش‌پژوه | | هنرمند و گوینده و با شکوه |
| که در پرده بد زال را برده‌یی | | نوازنده‌ی رود و گوینده‌یی |
| کنیزک پسر زاد روزی یکی | | که ازماه پیدا نبود اندکی |
| به بالا و دیدار سام سوار | | ازو شاد شد دوده‌ی نامدار |
| ستاره‌شناسان و کنداوران | | ز کشمیر و کابل گزیده سران |
| ز آتش‌پرست و ز یزدان‌پرست | | برفتند با زیج رومی به دست |
| گرفتند یکسر شمار سپهر | | که دارد بران کودک خرد مهر |
| ستاره شمرکان شگفتی بدید | | همی این بدان آن بدین بنگرید |
| بگفتند با زال سام سوار | | که ای از بلند اختران یادگار |
| گرفتیم و جستیم راز سپهر | | ندارد بدین کودک خرد مهر |
| چو این خوب چهره به مردی رسد | | به گاه دلیری و گردی رسد |
| کند تخمه‌ی سام نیرم تباه | | شکست اندرآرد بدین دستگاه |
| همه سیستان زو شود پرخروش | | همه شهر ایران برآید به جوش |
| شود تلخ ازو روز بر هر کسی | | ازان پس به گیتی نماند بسی |
| غمی گشت زان کار دستان سام | | ز دادار گیتی همی برد نام |
| به یزدان چنین گفت کای رهنمای | | تو داری سپهر روان را به پای |
| به هر کار پشت و پناهم توی | | نماینده‌ی رای و راهم توی |
| سپهر آفریدی و اختر همان | | همه نیکویی باد ما را گمان |
| بجز کام و آرام و خوبی مباد | | ورا نام کرد آن سپهبد شغاد |
| همی داشت مادر چو شد سیر شیر | | دلارام و گوینده و یادگیر |
| بران سال کودک برافراخت یال | | بر شاه کابل فرستاد زال |
| جوان شد به بالای سرو بلند | | سواری دلاور به گرز و کمند |
| سپهدار کابل بدو بنگرید | | همی تاج و تخت کیان را سزید |
| به گیتی به دیدار او بود شاد | | بدو داد دختر ز بهر نژاد |
| ز گنج بزرگ آنچ بد در خورش | | فرستاد با نامور دخترش |
| همی داشتش چون یکی تازه سیب | | کز اختر نبودی بروبر نهیب |
| بزرگان ایران و هندوستان | | ز رستم زدندی همی داستان |
| چنان بد که هر سال یک چرم گاو | | ز کابل همی خواستی باژ و ساو |
| در اندیشه‌ی مهتر کابلی | | چنان بد کزو رستم زابلی |
| نگیرد ز کار درم نیز یاد | | ازان پس که داماد او شد شغاد |
| چو هنگام باژ آمد آن بستدند | | همه کابلستان بهم بر زدند |
| دژم شد ز کار برادر شغاد | | نکرد آن سخن پیش کس نیز یاد |
| چنین گفت با شاه کابل نهان | | که من سیر گشتم ز کار جهان |
| برادر که او را ز من شرم نیست | | مرا سوی او راه و آزرم نیست |
| چه مهتر برادر چه بیگانه‌یی | | چه فرزانه مردی چه دیوانه‌یی |
| بسازیم و او را به دام آوریم | | به گیتی بدین کار نام آوریم |
| بگفتند و هر دو برابر شدند | | به اندیشه از ماه برتر شدند |
| نگر تا چه گفتست مرد خرد | | که هرکس که بد کرد کیفر برد |
| شبی تا برآمد ز کوه آفتاب | | دو تن را سر اندر نیامد به خواب |
| که ما نام او از جهان کم کنیم | | دل و دیده‌ی زال پر نم کنیم |
| چنین گفت با شاه کابل شغاد | | که گر زین سخن داد خواهیم داد |
| یکی سور کن مهتران را بخوان | | می و رود و رامشگران را بخوان |
| به می خوردن اندر مرا سرد گوی | | میان کیان ناجوانمرد گوی |
| ز خواری شوم سوی زابلستان | | بنالم ز سالار کابلستان |
| چه پیش برادر چه پیش پدر | | ترا ناسزا خوانم و بدگهر |
| برآشوبد او را سر از بهر من | | بیابد برین نامور شهر من |
| برآید چنین کار بر دست ما | | به چرخ فلک‌بر بود شست ما |
| تو نخچیرگاهی نگه کن به راه | | بکن چاه چندی به نخچیرگاه |
| براندازه‌ی رستم و رخش ساز | | به بن در نشان تیغهای دراز |
| همان نیزه و حربه‌ی آبگون | | سنان از بر و نیزه زیر اندرون |
| اگر سد کنی چاه بهتر ز پنج | | چو خواهی که آسوده گردی ز رنج |
| بجای آر سد مرد نیرنگ ساز | | بکن چاه و بر باد مگشای راز |
| سر چاه را سخت کن زان سپس | | مگوی این سخن نیز با هیچ‌کس |
| بشد شاه و رای از منش دور کرد | | به گفتار آن بی‌خرد سور کرد |
| مهان را سراسر ز کابل بخواند | | بخوان پسندیده‌شان برنشاند |
| چو نان خورده شد مجلس آراستند | | می و رود و رامشگران خواستند |
| چو سر پر شد از باده‌ی خسروی | | شغاد اندر آشفت از بدخوی |
| چنین گفت با شاه کابل که من | | همی سرفرازم به هر انجمن |
| برادر چو رستم چو دستان پدر | | ازین نامورتر که دارد گهر |
| ازو شاه کابل برآشفت و گفت | | که چندین چه داری سخن در نهفت |
| تو از تخمه‌ی سام نیرم نه‌ای | | برادر نه‌ای خویش رستم نه‌ای |
| نکردست یاد از تو دستان سام | | برادر ز تو کی برد نیز نام |
| تو از چاکران کمتری بر درش | | برادر نخواند ترا مادرش |
| ز گفتار او تنگ‌دل شد شغاد | | برآشفت و سر سوی زابل نهاد |
| همی رفت با کابلی چند مرد | | دلی پر ز کین لب پر از باد سرد |
| بیامد به درگاه فرخ پدر | | دلی پر ز چاره پر از کینه سر |
| هم‌انگه چو روی پسر دید زال | | چنان برز و بالا و آن فر و یال |
| بپرسید بسیار و بنواختش | | هم‌انگه بر پیلتن تاختش |
| ز دیدار او شاد شد پهلوان | | چو دیدش خردمند و روشن‌روان |
| چنین گفت کز تخمه‌ی سام شیر | | نزاید مگر زورمند و دلیر |
| چگونه است کار تو با کابلی | | چه گویند از رستم زابلی |
| چنین داد پاسخ به رستم شغاد | | که از شاه کابل مکن نیز یاد |
| ازو نیکویی بد مرا پیش ازین | | چو دیدی مرا خواندی آفرین |
| کنون می خورد چنگ سازد همی | | سر از هر کسی برفرازد همی |
| مرابر سر انجمن خوار کرد | | همان گوهر بد پدیدار کرد |
| همی گفت تا کی ازین باژ و ساو | | نه با سیستان ما نداریم تاو |
| ازین پس نگوییم کو رستمست | | نه زو مردی و گوهر ما کمست |
| نه فرزند زالی مرا گفت نیز | | وگر هستی او خود نیرزد به چیز |
| ازان مهتران شد دلم پر ز درد | | ز کابل براندم دو رخساره زرد |
| چو بشنید رستم برآشفت و گفت | | که هرگز نماند سخن در نهفت |
| ازو نیر مندیش وز لشکرش | | که مه لشکرش باد و مه افسرش |
| من او را بدین گفته بیجان کنم | | برو بر دل دوده پیچان کنم |
| ترا برنشانم بر تخت اوی | | به خاک اندر آرم سر بخت اوی |
| همی داشتش روی چند ارجمند | | سپرده بدو جایگاه بلند |
| ز لشگر گزین کرد شایسته مرد | | کسی را که زیبا بود در نبرد |
| بفرمود تا ساز رفتن کنند | | ز زابل به کابل نشستن کنند |
| چو شد کار لشکر همه ساخته | | دل پهلوان گشت پرداخته |
| بیامد بر مرد جنگی شغاد | | که با شاه کابل مکن رزم یاد |
| که گر نام تو برنویسم بر آب | | به کابل نیابد کس آرام و خواب |
| که یارد که پیش تو آید به جنگ | | وگر تو بجنبی که سازد درنگ |
| برآنم که او زین پشمان شدست | | وزین رفتم سوی درمان شدست |
| بیارد کنون پیش خواهشگران | | ز کابل گزیده فراوان سران |
| چنین گفت رستم که اینست راه | | مرا خود به کابل نباید سپاه |
| زواره بس و نامور سد سوار | | پیاده همان نیز سد نامدار |
| بداختر چو از شهر کابل برفت | | بدان دشت نخچیر شد شاه تفت |
| ببرد از میان لشکری چاه‌کن | | کجا نام بردند زان انجمن |
| سراسر همه دشت نخچیرگاه | | همه چاه بد کنده در زیر راه |
| زده حربه‌ها را بن اندر زمین | | همان نیز ژوپین و شمشیر کین |
| به خاشاک کرده سر چاه کور | | که مردم ندیدی نه چشم ستور |
| چو رستم دمان سر برفتن نهاد | | سواری برافگند پویان شغاد |
| که آمد گو پیلتن با سپاه | | بیا پیش وزان کرده زنهار خواه |
| سپهدار کابل بیامد ز شهر | | زبان پرسخن دل پر از کین و زهر |
| چو چشمش به روی تهمتن رسید | | پیاده شد از باره کو را بدید |
| ز سرشاره‌ی هندوی برگرفت | | برهنه شد و دست بر سر گرفت |
| همان موزه از پای بیرون کشید | | به زاری ز مژگان همی خون کشید |
| دو رخ را به خاک سیه بر نهاد | | همی کرد پوزش ز کار شغاد |
| که گر مست شد بنده از بیهشی | | نمود اندران بیهشی سرکشی |
| سزد گر ببخشی گناه مرا | | کنی تازه آیین و راه مرا |
| همی رفت پیشش برهنه دو پای | | سری پر ز کینه دلی پر ز رای |
| ببخشید رستم گناه ورا | | بیفزود زان پایگاه ورا |
| بفرمود تا سر بپوشید و پای | | به زین بر نشست و بیامد ز جای |
| بر شهر کابل یکی جای بود | | ز سبزی زمینش دلارای بود |
| بدو اندرون چشمه بود و درخت | | به شادی نهادند هرجای تخت |
| بسی خوردنیها بیاورد شاه | | بیاراست خرم یکی جشنگاه |
| می آورد و رامشگران را بخواند | | مهان را به تخت مهی بر نشاند |
| ازان سپ به رستم چنین گفت شاه | | که چون رایت آید به نخچیرگاه |
| یکی جای دارم برین دشت و کوه | | به هر جای نخچیر گشته گروه |
| همه دشت غرمست و آهو و گور | | کسی را که باشد تگاور ستور |
| به چنگ آیدش گور و آهو به دشت | | ازان دشت خرم نشاید گذشت |
| ز گفتار او رستم آمد به شور | | ازان دشت پرآب و نخچیرگور |
| به چیزی که آید کسی را زمان | | بپیچد دلش کور گردد گمان |
| چنین است کار جهان جهان | | نخواهد گشادن بمابر نهان |
| به دریا نهنگ و به هامون پلنگ | | همان شیر جنگاور تیزچنگ |
| ابا پشه و مور در چنگ مرگ | | یکی باشد ایدر بدن نیست برگ |
| بفرمود تا رخش را زین کنند | | همه دشت پر باز و شاهین کنند |
| کمان کیانی به زه بر نهاد | | همی راند بر دشت او با شغاد |
| زواره همی رفت با پیلتن | | تنی چند ازان نامدار انجمن |
| به نخچیر لشکر پراگنده شد | | اگر کنده گر سوی آگنده شد |
| زواره تهمتن بران راه بود | | ز بهر زمان کاندران چاه بود |
| همی رخش زان خاک می‌یافت بوی | | تن خویش را کرد چون گردگوی |
| همی جست و ترسان شد از بوی خاک | | زمین را به نعلش همی کرد چاک |
| بزد گام رخش تگاور به راه | | چنین تا بیامد میان دو چاه |
| دل رستم از رخش شد پر ز خشم | | زمانش خرد را بپوشید چشم |
| یکی تازیانه برآورد نرم | | بزد نیک دل رخش را کرد گرم |
| چو او تنگ شد در میان دو چاه | | ز چنگ زمانه همی جست راه |
| دو پایش فروشد به یک چاهسار | | نبد جای آویزش و کارزار |
| بن چاه پر حربه و تیغ تیز | | نبد جای مردی و راه گریز |
| بدرید پهلوی رخش سترگ | | بر و پای آن پهلوان بزرگ |
| به مردی تن خویش را برکشید | | دلیر از بن چاه بر سر کشید |
| چو با خستگی چشمها برگشاد | | بدید آن بداندیش روی شغاد |
| بدانست کان چاره و راه اوست | | شغاد فریبنده بدخواه اوست |
| بدو گفت کای مرد بدبخت و شوم | | ز کار تو ویران شد آباد بوم |
| پشیمانی آید ترا زین سخن | | بپیچی ازین بد نگردی کهن |
| برو با فرامرز و یکتاه باش | | به جان و دل او را نکوخواه باش |
| چنین پاسخ آورد ناکس شغاد | | که گردون گردان ترا داد داد |
| تو چندین چه نازی به خون ریختن | | به ایران به تاراج و آویختن |
| ز کابل نخوا هی دگر بار سیم | | نه شاهان شوند از تو زین پس به بیم |
| که آمد که بر تو سرآید زمان | | شوی کشته در دام آهرمنان |
| هم‌انگه سپهدار کابل ز راه | | به دشت اندر آمد ز نخچیرگاه |
| گو پیلتن را چنان خسته دید | | همان خستگیهاش نابسته دید |
| بدو گفت کای نامدار سپاه | | چه بودت برین دشت نخچیرگاه |
| شوم زود چندی پزشک آورم | | ز درد تو خونین سرشک آورم |
| مگر خستگیهات گردد درست | | نباید مرا رخ به خوناب شست |
| تهمتن چنین داد پاسخ بدوی | | که ای مرد بدگوهر چاره‌جوی |
| سر آمد مرا روزگار پزشک | | تو بر من مپالای خونین سرشک |
| فراوان نمانی سرآید زمان | | کسی زنده برنگذرد باسمان |
| نه من بیش دارم ز جمشید فر | | که ببرید بیور میانش به ار |
| نه از آفریدون وز کیقباد | | بزرگان و شاهان فرخ‌نژاد |
| گلوی سیاوش به خنجر برید | | گروی زره چون زمانش رسید |
| همه شهریاران ایران بدند | | به رزم اندرون نره شیران بدند |
| برفتند و ما دیرتر ماندیم | | چو شیر ژیان برگذر ماندیم |
| فرامرز پور جهان‌بین من | | بیاید بخواهد ز تو کین من |
| چنین گفت پس با شغاد پلید | | که اکنون که بر من چنین بد رسید |
| ز ترکش برآور کمان مرا | | به کار آور آن ترجمان مرا |
| به زه کن بنه پیش من با دو تیر | | نباید که آن شیر نخچیرگیر |
| ز دشت اندر آید ز بهر شکار | | من اینجا فتاده چنین نابکار |
| ببیند مرا زو گزند آیدم | | کمانی بود سودمند آیدم |
| ندرد مگر ژنده شیری تنم | | زمانی بود تن به خاک افگنم |
| شغاد آمد آن چرخ را برکشید | | به زه کرد و یک بارش اندر کشید |
| بخندید و پیش تهمتن نهاد | | به مرگ برادر همی بود شاد |
| تهمتن به سختی کمان برگرفت | | بدان خستگی تیرش اندر گرفت |
| برادر ز تیرش بترسید سخت | | بیامد سپر کرد تن را درخت |
| درختی بدید از برابر چنار | | بروبر گذشته بسی روزگار |
| میانش تهی بار و برگش بجای | | نهان شد پسش مرد ناپاک رای |
| چو رستم چنان دید بفراخت دست | | چنان خسته از تیر بگشاد شست |
| درخت و برادر بهم بر بدوخت | | به هنگام رفتن دلش برفروخت |
| شغاد از پس زخم او آه کرد | | تهمتن برو درد کوتاه کرد |
| بدو گفت رستم ز یزدان سپاس | | که بودم همه ساله یزدان‌شناس |
| ازان پس که جانم رسیده به لب | | برین کین ما بر نبگذشت شب |
| مرا زور دادی که از مرگ پیش | | ازین بی‌وفا خواستم کین خویش |
| بگفت این و جانش برآمد ز تن | | برو زار و گریان شدند انجمن |
| زواره به چاهی دگر در بمرد | | سواری نماند از بزرگان و خرد |
| ازان نامداران سواری بجست | | گهی شد پیاده گهی برنشست |
| چو آمد سوی زابلستان بگفت | | که پیل ژیان گشت با خاک جفت |
| زواره همان و سپاهش همان | | سواری نجست از بد بدگمان |
| خروشی برآمد ز زابلستان | | ز بدخواه وز شاه کابلستان |
| همی ریخت زال از بر یال خاک | | همی‌کرد روی و بر خویش چاک |
| همی‌گفت زار ای گو پیلتن | | نخواهد که پوشد تنم جز کفن |
| گو سرفراز اژدهای دلیر | | زواره که بد نامبردار شیر |
| شغاد آن به نفرین شوریده‌بخت | | بکند از بن این خسروانی درخت |
| که داند که با پیل روباه شوم | | همی کین سگالد بران مرز و بوم |
| که دارد به یاد این چنین روزگار | | که داند شنیدن ز آموزگار |
| که چون رستمی پیش بینم به خاک | | به گفتار روباه گردد هلاک |
| چرا پیش ایشان نمردم به زار | | چرا ماندم اندر جهان یادگار |
| چرا بایدم زندگانی و گاه | | چرا بایدم خواب و آرامگاه |
| پس‌انگه بسی مویه آغاز کرد | | چو بر پور پهلو همی ساز کرد |
| گوا شیرگیرا یلا مهترا | | دلاور جهاندیده کنداورا |
| کجات آن دلیری و مردانگی | | کجات آن بزرگی و فرزانگی |
| کجات آن دل و رای و روشن‌روان | | کجات آن بر و برز و یال گران |
| کجات آن بزرگ اژدهافش درفش | | کجا تیر و گوپال و تیغ بنفش |
| نماندی به گیتی و رفتی به خاک | | که بادا سر دشمنت در مغاک |
| پس انگه فرامرز را با سپاه | | فرستاد تا رزم جوید ز شاه |
| تن کشته از چاه باز آورد | | جهان را به زاری نیاز آورد |
| فرامرز چون پیش کابل رسید | | به شهر اندرون نامداری ندید |
| گریزان همه شهر و گریان شده | | ز سوک جهانگیر بریان شده |
| بیامد بران دشت نخچیرگاه | | به جایی کجا کنده بودند چاه |
| چو روی پدر دید پور دلیر | | خروشی برآورد بر سان شیر |
| بدان گونه بر خاک تن پر ز خون | | به روی زمین بر فگنده نگون |
| همی گفت کای پهلوان بلند | | به رویت که آورد زین سان گزند |
| که نفرین بران مرد بی‌باک باد | | به جای کله بر سرش خاک باد |
| به یزدان و جان تو ای نامدار | | به خاک نریمان و سام سوار |
| که هرگز نبیند تنم جز زره | | بیوسنده و برفگنده گرد |
| بدان تا که کین گو پیلتن | | بخواهم ازان بی‌وفا انجمن |
| هم‌انکس که با او بدین کین میان | | ببستند و آمد به ما بر زبان |
| نمانم ز ایشان یکی را به جای | | هم‌انکس که بود اندرین رهنمای |
| بفرمود تا تختهای گران | | بیارند از هر سوی در گران |
| ببردند بسیار با هوی و تخت | | نهادند بر تخت زیبا درخت |
| گشاد آن میان بستن پهلوی | | برآهیخت زو جامه‌ی خسروی |
| نخستین بشستندش از خون گرم | | بر و یال و ریش و تنش نرم‌نرم |
| همی عنبر و زعفران سوختند | | همه خستگیهاش بردوختند |
| همی ریخت بر تارکش بر گلاب | | بگسترد بر تنش کافور ناب |
| به دیبا تنش را بیاراستند | | ازان پس گل و مشک و می خواستند |
| کفن‌دوز بر وی ببارید خون | | به شانه زد آن ریش کافورگون |
| نبد جا تنش را همی بر دو تخت | | تنی بود با سایه گستر درخت |
| یکی نغز تابوت کردند ساج | | برو میخ زرین و پیکر ز عاج |
| همه درزهایش گرفته به قیر | | برآلوده بر قیر مشک و عبیر |
| ز جاهی برادرش را برکشید | | همی دوخت جایی کجا خسته دید |
| زبر مشک و کافور و زیرش گلاب | | ازان سان همی ریخت بر جای خواب |
| ازان پس تن رخش را برکشید | | بشست و برو جامه‌ها گسترید |
| بشستند و کردند دیبا کفن | | بجستند جایی یکی نارون |
| برفتند بیداردل درگران | | بریدند ازو تختهای گران |
| دو روز اندران کار شد روزگار | | تن رخش بر پیل کردند بار |
| ز کابلستان تا به زابلستان | | زمین شد به کردار غلغلستان |
| زن و مرد بد ایستاده به پای | | تنی را نبد بر زمین نیز جای |
| دو تابوت بر دست بگذاشتند | | ز انبوه چون باد پنداشتند |
| بده روز و ده شب به زابل رسید | | کسش بر زمین بر نهاده ندید |
| زمانه شد از درد او با خروش | | تو گفتی که هامون برآمد به جوش |
| کسی نیز نشنید آواز کس | | همه بومها مویه کردند و بس |
| به باغ اندرون دخمه‌یی ساختند | | سرش را به ابر اندر افراختند |
| برابر نهادند زرین دو تخت | | بران خوابنیده گو نیکبخت |
| هرانکس که بود از پرستندگان | | از آزاد وز پاکدل بندگان |
| همی مشک باگل برآمیختند | | به پای گو پیلتن ریختند |
| همی هرکسی گفت کای نامدار | | چرا خواستی مشک و عنبر نثار |
| نخواهی همی پادشاهی و بزم | | نپوشی همی نیز خفتان رزم |
| نبخشی همی گنج و دینار نیز | | همانا که شد پیش تو خوار چیز |
| کنون شاد باشی به خرم بهشت | | که یزدانت از داد و مردی سرشت |
| در دخمه بستند و گشتند باز | | شد آن نامور شیر گردن‌فراز |
| چه جویی همی زین سرای سپنج | | کز آغاز رنجست و فرجام رنج |
| بریزی به خاک از همه ز آهنی | | اگر دین‌پرستی ور آهرمنی |
| تو تا زنده‌ای سوی نیکی گرای | | مگر کام یابی به دیگر سرای |
| فرامرز چون سوک رستم بداشت | | سپه را همه سوی هامون گذاشت |
| در خانه‌ی پیلتن باز کرد | | سپه را ز گنج پدر ساز کرد |
| سحرگه خروش آمد از کرنای | | هم از کوس و رویین و هندی درای |
| سپاهی ز زابل به کابل کشید | | که خورشید گشت از جهان ناپدید |
| چو آگاه شد شاه کابلستان | | ازان نامداران زابلستان |
| سپاه پراگنده را گرد کرد | | زمین آهنین شد هوا لاژورد |
| پذیره‌ی فرامرز شد با سپاه | | بشد روشنایی ز خورشید و ماه |
| سپه را چو روی اندر آمد به روی | | جهان شد پرآواز پرخاشجوی |
| ز انبوه پیلان و گرد سپاه | | به بیشه درون شیر گم گرد راه |
| برآمد یکی باد و گردی کبود | | زمین ز آسمان هیچ پیدا نبود |
| بیامد فرامرز پیش سپاه | | دو دیده نبرداشت از روی شاه |
| چو برخاست آواز کوس از دو روی | | بی‌آرام شد مردم جنگجوی |
| فرامرز با خوارمایه سپاه | | بزد خویشتن را بر آن قلبگاه |
| ز گرد سواران هوا تار شد | | سپهدار کابل گرفتار شد |
| پراگنده شد آن سپاه بزرگ | | دلیران زابل به کردار گرگ |
| ز هر سو بریشان کمین ساختند | | پس لشکراندر همی تاختند |
| بکشتند چندان ز گردان هند | | هم از بر منش نامداران سند |
| که گل شد همی خاک آوردگاه | | پراگنده شد هند و سندی سپاه |
| دل از مرز وز خانه برداشتند | | زن و کودک خرد بگذاشتند |
| تن مهتر کابلی پر ز خون | | فگنده به صندوق پیل اندرون |
| بیاورد لشکر به نخچیرگاه | | به جایی کجا کنده بودند چاه |
| همی برد بدخواه را بسته دست | | ز خویشان او نیز چل بت‌پرست |
| ز پشت سپهبد زهی برکشید | | چنان کاستخوان و پی آمد پدید |
| ز چاه اندر آویختنش سرنگون | | تنش پر ز خاک و دهن پر ز خون |
| چهل خویش او را بر آتش نهاد | | ازان جایگه رفت سوی شغاد |
| به کردار کوه آتشی برفروخت | | شغاد و چنار و زمین را بسوخت |
| چو لشکر سوی زابلستان کشید | | همه خاک را سوی دستان کشید |
| چو روز جفاپیشه کوتاه کرد | | به کابل یکی مهتری شاه کرد |
| ازان دودمان کس به کابل نماند | | که منشور تیغ ورا برنخواند |
| ز کابل بیامد پر از داغ و دود | | شده روز روشن بروبر کبود |
| خروشان همه زابلستان و بست | | یکی را نبد جامه بر تن درست |
| به پیش فرامرز باز آمدند | | دریده بر و با گداز آمدند |
| به یک سال در سیستان سوک بود | | همه جامه‌هاشان سیاه و کبود |
| چنین گفت رودابه روزی به زال | | که از زاغ و سوک تهمتن بنال |
| همانا که تا هست گیتی فروز | | ازین تیره‌تر کس ندیدست روز |
| بدو گفت زال ای زن کم خرد | | غم ناچریدن بدین بگذرد |
| برآشفت رودابه سوگند خورد | | که هرگز نیابد تنم خواب و خورد |
| روانم روان گو پیلتن | | مگر باز بیند بران انجمن |
| ز خوردن یکی هفته تن باز داشت | | که با جان رستم به دل راز داشت |
| ز ناخوردنش چشم تاریک شد | | تن نازکش نیز باریک شد |
| ز هر سو که رفتی پرستنده چند | | همی رفت با او ز بیم گزند |
| سر هفته را زو خرد دور شد | | ز بیچارگی ماتمش سور شد |
| بیامد به بستان به هنگام خواب | | یکی مرده ماری بدید اندر آب |
| بزد دست و بگرفت پیچان سرش | | همی خواست کز مار سازد خورش |
| پرستنده از دست رودابه مار | | ربود و گرفتندش اندر کنار |
| کشیدند از جای ناپاک دست | | به ایوانش بردند و جای نشست |
| به جایی که بودیش بشناختند | | ببردند خوان و خورش ساختند |
| همی خورد هرچیز تا گشت سیر | | فگندند پس جامه‌ی نرم زیر |
| چو باز آمدش هوش با زال گفت | | که گفتار تو با خرد بود جفت |
| هرانکس که او را خور و خواب نیست | | غم مرگ با جشن و سورش یکیست |
| برفت او و ما از پس او رویم | | به داد جهان‌آفرین بگرویم |
| به درویش داد آنچ بودش نهان | | همی گفت با کردگار جهان |
| که ای برتر از نام وز جایگاه | | روان تهمتن بشوی از گناه |
| بدان گیتیش جای ده در بهشت | | برش ده ز تخمی که ایدر بکشت |
| چو شد روزگار تهمتن به سر | | به پیش آورم داستانی دگر |
| چو گشتاسپ را تیره شد روی بخت | | بیاورد جاماسپ را پیش تخت |
| بدو گفت کز کار اسفندیار | | چنان داغ دل گشتم و سوکوار |
| که روزی نبد زندگانیم خوش | | دژم بودم از اختر کینه‌کش |
| پس از من کنون شاه بهمن بود | | همان رازدارش پشوتن بود |
| مپیچید سرها ز فرمان اوی | | مگیرید دوری ز پیمان اوی |
| یکایک بویدش نماینده راه | | که اویست زیبای تخت و کلاه |
| بدو داد پس گنجها را کلید | | یکی باد سرد از جگر برکشید |
| بدو گفت کار من اندر گذشت | | هم از تارکم آب برتر گذشت |
| نشستم به شاهی سد و بیست سال | | ندیدم به گیتی کسی را همال |
| تو اکنون همی کوش و با داد باش | | چو داد آوری از غم آزاد باش |
| خردمند را شاد و نزدیک دار | | جهان بر بداندیش تاریک دار |
| همه راستی کن که از راستی | | بپیچد سر از کژی و کاستی |
| سپردم ترا تخت و دیهیم و گنج | | ازان سپ که بردم بسی گرم و رنج |
| بفگت این و شد روزگارش به سر | | زمان گذشته نیامد به بر |
| یکی دخمه کردندش از شیز و عاج | | برآویختند از بر گاه تاج |
| همین بودش از رنج و ز گنج بهر | | بدید از پس نوش و تریاک زهر |
| اگر بودن اینست شادی چراست | | شد از مرگ درویش با شاه راست |
| بخور هرچ برزی و بد را مکوش | | به مرد خردمند بسپار گوش |
| گذر کرد همراه و ما ماندیم | | ز کار گذشته بسی خواندیم |
| به منزل رسید آنک پوینده بود | | رهی یافت آن کس که جوینده بود |
| نگیرد ترا دست جز نیکوی | | گر از پیر دانا سخن بشنوی |
| کنون رنج در کار بهمن بریم | | خرد پیش دانا پشوتن بریم |
X
نوشته شده در تاریخ و در ساعت : - نویسنده : سعید
